دکتر احمد محمدی استاد دانشگاه|پتروشیمی|حقوقدان|نفت| وکیل
افراد نیازمند به کمک های پزشکی در هر کجا و در هر نقطه که باشند می توانند با گرفتن شماره ۱۱۵ از خدمات رایگان اورژانس بهره مند شوند.
ـ در ایران مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی کشور هماهنگ‌کننده کار تکنسین‌های فوریتهای پزشکی است.
ـ رشته فوریتهای پزشکی تنها از بین داوطلبان مرد دانشجو می‌پذیرد.
ـ بهعنوان یک کشور مسلمان تا کنون موفق به تربیت تکنسین فوریتهای پزشکی خانم نشده‌ایم.
ـ جذب تکنسین فوریتهای پزشکی خانم مجوز استخدام، تربیت نیرو به عدم تامین منابع مالی برمی‌گردد.
ـ رفع موانع قانونی برای جذب نیروی زن در حوزه اورژانس منوط به ارسال لایحه از سوی دولت به مجلس است.
ـ حضور یک زن در تیم اورژانسی اعزامی به صحنه تصادف یا حوادث می تواند کمک شایانی به کاهش استرس بیمار و همراهانش کند.
پژوهش خبری صدا وسیما: اورژانس یکی از مهم ترین و اصلی ترین واحدهای امدادرسانی در هر کشوری به حساب می آید. نیروی درمانی فوریتهای پزشکی، خدمات و امداد را به بیماران و مصدومان حوادث مختلف تا رساندن آنها به مراکز درمانی ارایه میدهد. ارایه خدمات به بیماران و مصدومان حادثه گاه بسیار سخت و طاقت فرساست؛ ارایه دهندگان اینگونه خدمات باید از توانایی جسمی، روحی و روانی بالایی برخوردار باشند.
تاریخچه اورژانس در ایران
در سال ۱۳۵۴ در اثر ریزش سقف یکی از سالن‌های انتظار فرودگاه مهرآباد تهران، تعداد زیادی کشته و مجروح شدند و این در حالی بود که هیچ سیستمِ از قبل طراحی شده ای برای کمک و انتقال به مجروحین در این گونه حوادث ناگهانی وجود نداشت، بعد از این حادثه سیستم فوریت های پزشکی کشور با عنوان اورژانس ۱۲۳ کشور تأسیس شد و ایران به عنوان چهارمین کشور دارنده خدمات اورژانس پیش بیمارستانی در جهان شناخته شد که این خود افتخاری بزرگ است.
پس از پیروزی انقلاب و جنگ تحمیلی سیستمی که نیاز به نگهداری، تجدید، نوسازی و باز آموزی آموخته ها داشت به حال خود رها شد و امکانات این سیستم چه از نظر نیروی انسانی و چه از نظر امکانات انتقال و درمان تا حد زیادی از بین رفت.
بعد ازآن در سال ۱۳۷۹ طرح پوشش فراگیر فوریت های پزشکی تصویب شد و در سال ۱۳۸۰ ابلاغ گردید که تا حد زیادی سیستم به هم ریخته قبلی، سامان یافت و رشته جدیدی با عنوان “فوریت های پزشکی” در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور پایه‌گذاری شد. کتاب های جدید و به روز ترجمه شد و مدیرانی جدید با کارآیی بیشتری انتخاب شدند. سطح و نوع آمبولانس ها ارتقا یافت و تعداد پایگاه ها هم بر اساس همین طرح افزایش یافت و هم اکنون خدمات اورژانس پیش بیمارستانی از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار است که البته راه بسیار طولانی و پر زحمتی تا رسیدن به یک حد استاندارد در پیش است. ضمن اینکه سیر صعودی آن در سال های اخیر کاملا ملموس و محسوس است. افراد نیازمند به کمک های پزشکی در هر کجا و در هر نقطه که باشند می توانند؛ با گرفتن شماره ۱۱۵ از خدمات رایگان اورژانس بهره مند شوند.[۱]
تکنسین فوریتهای پزشکی کیست؟
تِکنِسیَن فوریَت‌های پـِزشکی به فرد آموزش‌دیده‌ای گفته می‌شود که معمولاً همراه آمبولانس برای ارائه خدمات اولیه درمانی به کمک بیمار یا شخص مصدوم می‌شتابد یا در بخش اورژانس برای ارائه کمک‌های اولیه حضور دارد. در ایران مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی کشور هماهنگ‌کننده کار تکنسین‌های فوریتهای پزشکی است.[۲]
پذیرش دانشجو در رشته فوریت های پزشکی فقط از میان مردان صورت می گیرد
فوریتهای پزشکی یکی از زیر شاخه های گروه پزشکی است، هدف از به وجود آمدن این رشته نیاز جامعه به تکنسین‌های حرفه ای با اطلاعات به روز و دانش و مهارت بالاست، تا بتوانند در جهت نیازهای جامعه فعالیت کنند. رشته فوریتهای پزشکی به صورت نیمه‌متمرکز دانشجو می‌پذیرد و داوطلبان پس از قبولی در آزمون علمی باید در آزمون حضوری این رشته نیز شرکت کنند و در صورت داشتن توانایی‌های روحی لازم از قبیل انضباط پذیری، گذشت و ایثار، اعتماد به نفس و آمادگی فعالیت در شرایط سخت و همچنین آمادگی جسمی کامل مانند عدم ابتلا به بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج مثل دیابت، فشار خون، آسم، نارسایی کلیه، بیماری‌های پیشرفته قلبی، صرع و بیماری‌های روانی در این رشته پذیرفته می‌شوند.گفتنی است که در رشته فوریتهای پزشکی داشتن قدرت بینایی خوب، مهارت‌های بدنی، روانی کلام و حداقل قد ۱۷۰ سانتی‌متر برای امدادرسانی سریع و صحیح ضروری است. در ضمن این رشته تنها از بین داوطلبان مرد دانشجو می‌پذیرد.[۳]
دلیل نبود تکنسین فوریتهای پزشکی زن در کشور از نگاه کارشناسان
پیرحسین کولیوند، رئیس سازمان اروژانس کشور: یکی از مشکلاتی که به جد در اورژانس وجود دارد نبود تکنسین خانم است و مجلس شورای اسلامی باید به ما در زمینه دریافت مجوز جذب تعدادی تکنسین فوریتهای پزشکی و پرستار خانم کمک کند. بهعنوان یک کشور مسلمان تاکنون موفق به تربیت تکنسین فوریتهای پزشکی نشده‌ایم. نبود جذب دررشته تکنسین فوریتهای پزشکی خانم؛ بستگی به مجوز استخدام و تربیت نیرو به عدم تامین منابع مالی برمی‌گردد که امیدواریم کمک شود تا این موانع برطرف شود.[۴]
ـ منوچهر جمالی سوسفی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: رفع موانع قانونی برای جذب نیروی زن در حوزه اورژانس منوط به ارسال لایحه از سوی دولت به مجلس و انجام گزینش برای سنجش قوای جسمانی داوطلبان است. اگر سازمان اورژانس کشور با موانع قانونی برای جذب نیروی زن مواجه بوده و وزارت بهداشت مجوزهای لازم را دراین خصوص دریافت نکرده است، باید این مطالبه خود را در قالب لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس ارسال کند تا نمایندگان بتوانند با تصویب یا اصلاح قانون، به رفع مشکلات این بخش بپردازند.[۵]
ـ ایمن زمانی، رئیس اورژانس شهرستان گناباد: حضور خانم ها بسیار کمک کنده است ولی به دلایل جسمانی و قانونی امکان استفاده از خانم ها در صحنه حادثه وجود ندارد که باید مسئولین در این خصوص برنامه ریزی و راهکاری را اتخاذ کنند.[۶]
ـ شهلا میرگلوبیات، نماینده پیشین شهرستان ساوه در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون بهداشت و درمان دوره پیشین مجلس شورای اسلامی: « نبود تکنسین فوریتهای پزشکی زن در خدمات اورژانس کشور کاملا ملموس است. این در حالی است که وزارت بهداشت هیچ انگیزه‌ای برای رفع این نقصان ندارد.»
وزارت بهداشت همان‌طور که در اغلب رشته‌ها در مقطع لیسانس دانشجو می‌پذیرد، باید فکری هم برای پذیرش دانشجو در رشته فوریتهای پزشکی کند، چرا که در خیلی از مواقع نیازمند این مهم هستیم. دلیل این حرف هم نیازی است که در مواقع بحرانی مشاهده می‌شود، چرا که مسلماً حضور تکنسین فوریتهای پزشکی زن در زمان ارائه خدمات به بیماران و حادثه‌دیدگان اورژانسی که زن هستند، از نظر روحی میتواند بر آنان تاثیر مضاعفی داشته باشد.
ـ لیلا کرامتی، از امدادگران فعال در دوران دفاع مقدس: «اگر در جایی توان زنان نادیده گرفته می‌شود نباید با توسل به ویژگی‌های جنسیتی این نقصان را پوشاند. کارنامه زنان ما در جبهه و کمک‌های شبانه‌روزی‌شان به رزمندگان مجروح، همه و همه خط بطلانی بر این قضیه است که می‌گویند زنان توان انجام کار اورژانس پیش‌بیمارستانی را ندارد.» [۷]
سخن آخر
دیده نشدن فعالیت خانم ها در قسمت های پیش اورژانس و درماموریت های اورژانسی، دلیلی برغیرفعال بودن خانم‌ها در این مقوله نیست، واقعیت این است که آنها در محل اورژانس و بخش های بیمارستانی و پاسخگویی و ارائه اولیه مشاوره به تماس گیرندگان با ۱۱۵ فعالند. با این حال خیلی ها بر این باورند که حضور یک زن در تیم اورژانسی اعزامی به صحنه تصادف یا حوادث میتواند کمک شایانی به کاهش استرس بیمار و همراهانش کند و از طرفی هم خدمات مناسب تری نیز به بیماران زن ارائه خواهد شد.
برخی ازکارشناسان اورژانس معتقدند به سبب سختی کار اورژانس پیش‌بیمارستانی درکشور؛ از پذیرش زنان در این رشته تحصیلی و اشتغالشان در اورژانس‌ها جلوگیری می‌شود. به اعتقاد آنان، رویارویی تکنسین‌های زن در شرایط بحرانی با صحنه‌های دلخراش در روحیه آنها تاثیر منفی خواهد گذاشت اما به نظر می رسد در این زمینه موانع دیگری وجود دارد که نیاز به کار بیشتر در این زمینه احساس می شود.
